ನನಗೆ ತಿಳಿದಷ್ಟು

ಚನ್ನಬಸವಣ್ಣ, ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಬಸವಣ್ಣನ ಸೋದರಳಿಯ ಅಂದರೆ ಬಸವಣ್ಣನ ಅಕ್ಕ ನಾಗಲಾಂಬಿಕೆಯ ಮಗ ತಂದೆ ಶಿವದೇವ. ಶಿವದೇವನು ನಾಗಲಾಂಬಿಕೆಯ ಸೋದರಮಾವನೇ. ಆತನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಇಂಗಳೇಶ್ವರ. ನಾಗಮ್ಮ ಮತ್ತು ಶಿವದೇವ ಅವರದು ಬಾಲ್ಯವಿವಾಹ ಪದ್ಧತಿಯಡಿ ಚಿಕ್ಕವರಿರುವಾಗಲೇ ಮದುವೆಯಾಗಿತ್ತು.

ಭಕ್ತಿ ಭಾಂಡಾರಿಯೆನಿಸಿದ್ದ ಸೋದರಮಾವ ಬಸವಣ್ಣನ ಪ್ರಭಾವ ಚನ್ನಬಸವನ ಮೇಲಾಗಿದ್ದುದು ಸಹಜ. ಏಕೆಂದರೆ ಬಸವಣ್ಣನ ವಿನಯಶೀಲ ಭಕ್ತಿ, ಮನುಕುಲದ ಹಿತದ ಚಿಂತನೆಯ ಶರಣ ಜೀವನ ನಾಡಿನಲ್ಲೆಲ್ಲ ಪ್ರಖ್ಯಾತವಾಗಿತ್ತು. ಕಲ್ಯಾಣದ ಕೀರ್ತಿ ಭಾರತದ ಮುಕುಟಪ್ರಾಯವಾದ ಕಾಶ್ಮೀರ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೂ ಮತ್ತು ಅದರ ಪಕ್ಕದ ಗಾಂಧಾರ ದೇಶಕ್ಕೂ ಹಬ್ಬಿತ್ತು. ಮೇಲಾಗಿ ಹೆತ್ತ ತಾಯಿ, ಸೋದರತ್ತೆಯರು ಮಹಾನ ಶಿವಭಕ್ತೆಯರು. ಇವರ ಒಡನಾಟದಿಂದ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಜ್ಞಾನಿಯಾದನು. ಆತನು ಬೆಳೆದ ಪರಿಸರವೂ ತನ್ನ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿ, ಚನ್ನಬಸವಣ್ಣ ದಿವ್ಯ ಜ್ಞಾನಿಯಾಗಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಚನ್ನಬಸವಣ್ಣನನ್ನು ಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಅದ್ವೀತೀಯನೆಂದೇ ಮನ್ನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಬಸವಣ್ಣನ ಬಗೆಗಿನ ಆತನ ಭಾವವನ್ನು, ಆತನ ಕೆಳಗಿನ ವಚನದಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬಹುದು

ಮಾಂಸಪಿಂಡವೆನಿಸದೆ ಮಂತ್ರಪಿಂಡವೆನಿಸಿದನು ಬಸವಣ್ಣನು 
ವಾಯುಪ್ರಾಣಿಯೆOದೆನಿಸದೆ ಲಿಂಗಪ್ರಾಣಿಯೆOದೆನಿಸಿದಾತ ಬಸವಣ್ಣನು 
ಲಿಂಗಭರಿತನೆಂಬ ಶಬ್ದಕ್ಕೆ ಅಂಗವಿಸದೆ ಶರಣುಭರಿತ ಲಿಂಗವೆಂದೆನಿಸಿದನು
ಕೂಡಲ ಚನ್ನಸಂಗನಲ್ಲಿ ಎನ್ನ ಪರಮ ಗುರು ಬಸವಣ್ಣನು. 

ಈ ರೀತಿ ಬಸವಣ್ಣನು ತನ್ನನ್ನು ಹೇಗೆ ರೂಪಿಸಿದನು ಎಂಬ ಸಂಗತಿಯನ್ನು ಕೃತಜ್ಞತೆಯಿಂದ ಸ್ಮರಿಸಿರುವನು. ಇಂಥ ಮಹಾನ್ ಪುರುಷ ಚನ್ನಬಸವಣ್ಣನು “ಕೂಡಲ ಚನ್ನಸಂಗಯ್ಯನಲ್ಲಿ ಅನುಮಿಷ ಪ್ರಭುವಿಂಗೆ ಬಸವಣ್ಣ ಗುರುವಾದ ಕಾರಣ ನಾನು ನಿನಗೆ ಚಿಕ್ಕ ತಮ್ಮ, ಕೇಳಾ ಪ್ರಭುವೆ ” ಎಂದು ಪ್ರಭುದೇವರಿಗೆ ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ಹೇಳುವಷ್ಟು ಜ್ಞಾನಿಯಾದುದು ಅದ್ಭುತ.

"ಬಸವಣ್ಣ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಎನ್ನ ಕಾಯ ಬಯಲಾಯಿತು 
ಚನ್ನಬಸವಣ್ಣ ಎಂಬಲ್ಲಿ ಎನ್ನ ಪ್ರಾಣ ಬಯಲಾಯಿತು 
ಈ ಉಭಯ ಸ್ಥಳದ ಸ್ಥಾನ ನಿರ್ಣಯದ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ 
ಗುಹೇಶ್ವರಲಿಂಗ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಚನ್ನಬಸವಣ್ಣನಿಂದ 
ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು, ಕಾಣಾ ಸಂಗನ ಬಸವಣ್ಣ 

ಮೇಲಿನ ವಚನದ ಮುಖಾಂತರ ಚನ್ನಬಸವಣ್ಣನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಘನತೆಯನ್ನು ತೋರ್ಪಡಿಸಿದವರು ಅಲ್ಲಮ ಪ್ರಭುಗಳು.

ಶರಣರಾದ ಮಧುವಯ್ಯ-ಹರಳಯ್ಯನವರಿಗೆ ಬಿಜ್ಜಳನು ದೇಹಾಂತ ಶಿಕ್ಷೆ ನೀಡಿದ ನಂತರ, ಶರಣ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ದವಾದ ಕಲ್ಯಾಣದಿಂದ ಹೊರ ಹೊರಟ ಶರಣರ ದಂಡಿಗೆ ಚನ್ನಬಸವಣ್ಣನೇ ನಾಯಕನಾಗಿ ಬಿಜ್ಜಳನ ಪ್ರಬಲ ಸೇನೆ ಮತ್ತು ಬಿಜ್ಜಳನ ಮಗ ಸೋಮಿದೇವರನ್ನು ಎದುರಿಸಿ, ಸೋಲಿಸುತ್ತ ಉಳವಿ ತಲುಪಿ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಲಿಂಗೈಕ್ಯನಾದನು. ಇದರಿಂದ ಕೇವಲ ಜ್ಞಾನಬಲ ಹೊಂದಿ ಪುಸ್ತಕದ ಹುಳುವಾಗಿರದೇ, ಚನ್ನಬಸವಣ್ಣನು ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ, ಉದ್ದೇಶ ಈಡೇರುವವರೆಗೆ ಕಲಿತನದಿಂದ ಕಾದಿದ ಸಂಗತಿ ಹೃದಯ ತಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಆತನ ತ್ಯಾಗದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ಕಾರವಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಉಳುವಿಯಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ಚನ್ನಬಸವೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ ನಿರ್ಮಿಸಿ, ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಭಾರತ ಹುಣ್ಣಿಮೆಗೆ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ.

ಚನ್ನಬಸವಣ್ಣನ ಅಂಕಿತನಾಮ “ಕೂಡಲ ಚೆನ್ನಸಂಗಯ್ಯ “

ಚನ್ನಬಸವಣ್ಣನ ಒಂದಿಷ್ಟು ವಚನಗಳು

ಕಾಮಬೇಡ ಪರಸ್ತ್ರೀಯರಲ್ಲಿ 
ಕ್ರೋಧಬೇಡ ಗುರುವಿನಲ್ಲಿ 
ಲೋಭಬೇಡ ತನುಮನದಲ್ಲಿ 
ಮೋಹಬೇಡ ಸಂಸಾರದಲ್ಲಿ 
ಮದಬೇಡ ಶಿವಭಕ್ತರಲ್ಲಿ 
ಮತ್ಸರಬೇಡ ಸಕಲ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ 
ಇಂತೀ ಷಡ್ವಿಧಗುಣವನರಿದು ಮೆರೆಯಬಲ್ಲಡೆ 
ಆತನೇ ಸದ್ಭಕ್ತ ಕಾಣಾ ಕೂಡಲ ಚೆನ್ನಸಂಗಮದೇವಾ 

ಅಂತರಂಗದ ಅರಿವು, ಬಹಿರಂಗದ ಕ್ರಿಯೆ 
ಈ ಉಭಯ ಸಂಪುಟ ಒಂದಾದ ಶರಣOಗೆ ಹಿಂಗಿತ್ತು ತನು ಸೂತಕ, 
ಹಿಂಗಿತ್ತು ಮನ ಸೂತಕ, ಕೂಡಲಚೆನ್ನಸಂಗಯ್ಯನಲ್ಲಿ 
ಸಂಗವಾದದ್ದು ಸರ್ವೇOದ್ರಿಯ 

ಕಾಯ ಒಂದು, ಪ್ರಾಣ ಒಂದು, ಭಾವ ಒಂದು, 
ನಿರ್ಭಾವ ಒಂದು, ಒಂದಲ್ಲದೇ ಎರಡುOಟೆ, 
ಗುರು ಒಂದು, ಲಿಂಗ ಒಂದು, ಉಪದೇಶ ಒಂದು, 
ಕೂಡಲ ಚೆನ್ನಸಂಗಯ್ಯನ ಶರಣ ಬಸವಣ್ಣನ ಗರುಡಿಯಲ್ಲಿ 
ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಅಭ್ಯಾಸ ಒಂದೇ ಕಾಣಾ ಪ್ರಭುವೆ 

ಸುಶಿ

ಬೆಳವಲ ನಾಡಿನ ರಾಜಧಾನಿಯಾದ ಬಳ್ಳೆಗಾವಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಭಾರ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದ ನಿರಹಂಕಾರ ಮತ್ತು ಸುಜ್ಞಾನಿ ಎಂಬ ದಂಪತಿಗಳ ಉದರದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಮ ಪ್ರಭು ಜನಿಸಿದರು. ಶಿವನ ಕರುಣೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರಸಾದದಿಂದ ಜನಿಸಿದ್ದ ಪ್ರಭುವು ಬಹು ಸುಂದರನಾಗಿದ್ದನು, ಮತ್ತು ಮಾಯೆಯನ್ನು ಗೆದ್ದವನಾಗಿದ್ದನು.

ಅರಸು ಮನೆತನದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿ, ಎಲ್ಲ ಸುಖ ಭೋಗಗಳನ್ನು ಸವಿದು ಆ ನಂತರ ವೈರಾಗ್ಯ ಹೊಂದಿದವರ ಉದಾಹರಣೆ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಅವರೆಲ್ಲರಲ್ಲಿ ಪ್ರಭುದೇವನು ಮನೆ, ಮಠ, ತಂದೆ ತಾಯಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸಕಲ ಸಂಪತ್ತನ್ನೂ ತ್ಯಜಿಸಿ, ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಚಾರ ಮಾಡುತ್ತಾ ಹೊರಟಿದ್ದು, ವಿಶೇಷ.

ಅವರು ಮನೆ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುವಾಗ, ತಮ್ಮ ಜೊತೆ ಮದ್ದಳೆ ಯೊಂದನ್ನು ಮಾತ್ರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋದರು, ಎಂದು ತಿಳಿದು ಬರುತ್ತದೆ. ಆ ಮದ್ದಳೆಯಿಂದ ಅವರು ಶಿವನ ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ತಲ್ಲೀನರಾಗಿ, ಅದನ್ನು ಬಾರಿಸುತ್ತಾ ಆನಂದಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಕಾನನದಲ್ಲಿ ತಿರುಗುತ್ತಿರುವಾಗ, ಪಶುಪಕ್ಷಿಗಳ ಕಲರವದಲ್ಲಿಯೂ ಶಿವನ ಓಂಕಾರದ ಮಾಧುರ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಭು ಸವಿಯುತ್ತ ತಲ್ಲೀನ ರಾಗುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ. ಹೀಗೆ ಶಿವನ ಚಿಂತನೆಯಲ್ಲಿ ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಶಿವನ ಕರುಣೆಯಿಂದ ನಿರ್ದೇಹಿಯಾಗುವ ವಿದ್ಯೆ ಅವರಿಗೆ ವಶವಾಯಿತು ಎಂಬ ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ .

ಹೀಗೆ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಾ, ಲೀಲೆಗೈಯುತ್ತಾ ಪ್ರಭುವು ಬನವಾಸಿಗೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿಯ ನಿಸರ್ಗಸುಂದರ ತಾಣದಲ್ಲಿಯ ಮಧುಕೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ, ಶಿವನ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಾ, ಮದ್ದಳೆ ಬಾರಿಸುತ್ತಾ ಕಾಲಕಳೆದು, ಮುಂದೆ ಅವರು ಕಲ್ಯಾಣದಭಿಮುಖವಾಗಿ, ನಡೆದ ಪ್ರಭುವು ಮಾರ್ಗ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಕುಂಡಿಯ ಶರಣ ಅಜಗಣ್ಣನ ಸಹೋದರಿ ಹಾಗೂ ಶಿವಶರಣೆ ಮುಕ್ತಾಯಕ್ಕನ ದುಃಖ ಶಮನಗೊಳಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಸೊನ್ನಲಿಗೆಗೆ ತೆರೆಳಿ ರಾಜಯೋಗಿ ಸಿದ್ಧರಾಮನ ಅಹಂಕಾರ ಇಳಿಸಿ, ಆತನನ್ನೂ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ನಡೆದರು.

ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿ ಭಂಡಾರಿ ಎನಿಸಿದ್ದ ಬಸವಣ್ಣನನ್ನು ತೀವ್ರ ಕಠಿಣತರ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಒಡ್ಡಿ ಆತನ ಜ್ಞಾನವನ್ನು, ಆತನ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಆತನಲ್ಲಿರುವ ಮಾನವೀಯತೆ, ಕಳಕಳಿಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಾ ಬಸವಣ್ಣನನ್ನು ಪುಟಕ್ಕಿಟ್ಟ ಚಿನ್ನದಂತೆ ಪರಿಶುದ್ಧಗೊಳಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಬಸವಣ್ಣ ಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಅನುಭವ ಮಂಟಪದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಆತನ ಮತ್ತು ಇತರ ಶಿವಶರಣರ ಆಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಮಣಿದು ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು.

ಅನುಭವ ಮಂಟಪದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ, ಅಲ್ಲಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣ ಚರ್ಚೆಗೆ ಆಸ್ಪದ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟು, ಮಂಟಪದ ಘನತೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿ ಅದರ ಕೀರ್ತಿ ಎಲ್ಲ ಕಡೆಗೂ ಹರಡುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು. ಕೆಲಕಾಲ ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿದ್ದು, ಶರಣರನ್ನು ಉದ್ಧರಿಸುತ್ತಾ ನಿಜಸಮಾಧಿ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಭೋದಿಸಿ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಶ್ರೀಶೈಲಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ಅಲ್ಲಿಯ ಕದಳಿ ವನದಲ್ಲಿ ಬಯಲಾದರು.

ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು ದೇವರ ನಾಲ್ಕೈದು ವಚನಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ.

ಹೊನ್ನು ಮಾಯೆಯOಬರು, ಹೆಣ್ಣು ಮಾಯೆಯOಬರು, ಮಣ್ಣು ಮಾಯೆಯOಬರು, ಹೊನ್ನು ಮಾಯೆಯಲ್ಲ, ಹೆಣ್ಣು ಮಾಯೆಯಲ್ಲ, ಮಣ್ಣು ಮಾಯೆಯಲ್ಲ, ಮನದ ಮುಂದಣಾಸೆಯೇ ಮಾಯೆ ಕಾಣಾ ಗುಹೇಶ್ವರಾಣ

ದೇಹವೇ ದೇಗುಲವಾಗಿರಲು, ಬೇರೆ ಮತ್ತೆ ದೇವಾಲಯವೇಕಯ್ಯ? ಪ್ರಾಣವೇ ಲಿಂಗವಾಗಿರಲು, ಬೇರೆ ಮತ್ತೆ ಲಿಂಗವೇಕಯ್ಯಾ? ಹೇಳಲಿಲ್ಲ, ಕೇಳಲಿ, ಗುಹೇಶ್ವರಾ, ನೀನು ಕಲ್ಲಾದರೆ ನಾನೇನಪ್ಪೆನಯ್ಯಾ? 

ಭಕ್ತಿ ಮೂರರ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರವ ಬರೆಯಿತ್ತು 
ಪ್ರಥಮ ಭಿತ್ತಿಯ ಚಿತ್ರ ಚಿತ್ತದಂತಿತ್ತು
ಎರಡನೆಯ ಭಿತ್ತಿಯ ಚಿತ್ರ ಹೋಗುತ್ತ ಬರುತ್ತ ಇದ್ದಿತ್ತು 
ಮೂರನೆಯ ಭಿತ್ತಿಯ ಚಿತ್ರ ಹೋಯಿತ್ತು- ಮರಳಿಬಾರದು 
ಗುಹೇಶ್ವರಾ, ನಿಮ್ಮ ಶರಣ ತ್ರಿವಿಧದಿಂದತ್ತಲೆ 

ಎಣ್ಣೆ ಬೇರೆ, ಬತ್ತಿ ಬೇರೆ, ಎರಡೂ ಕೂಡಿ ಸೊಡರಾಯಿತ್ತು. 
ಪುಣ್ಯ ಬೇರೆ, ಪಾಪ ಬೇರೆ!ಎರಡೂ ಕೂಡಿ ಒಡಲಾಯಿತು. 
ಮಿಗಬಾರದು, ಮಿಗದಿರಬಾರದು! ಒಡಲಿಚ್ಛೆಯ ಸಲಿಸದೆ ನಿಮಿಷವಿರಬಾರದು!
ಕಾಯಗುಣವಳಿದು ಮಾಯಾ ಜ್ಯೋತಿ ವಾಯುವ ಕೂಡದ ಮುನ್ನ ಭಕ್ತಿಯ ಮಾಡಬಲ್ಲಾತನೆ ದೇವ, 
ಗುಹೇಶ್ವರಾ

ಹಿಡಿವ ಕೈಯ ಮೇಲೆ ಕತ್ತಲೆಯಯ್ಯ
ನೋಡುವ ಕಂಗಳ ಮೇಲೆ ಕತ್ತಲೆಯಯ್ಯ 
ನೆನೆವ ಮನದ ಮೇಲೆ ಕತ್ತಲೆಯಯ್ಯ
ಕತ್ತಲೆಯೆOಬುದು ಇತ್ತಲೆಯಯ್ಯ
ಗುಹೇಶ್ವರನೆಂಬುದು ಅತ್ತಲೆಯಯ್ಯ 

ನಾನು ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರಿಗೆ ಮಹಿಳಾ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ, ಬಳ್ಳೆಗಾವಿಗೆ ಭೇಟಿ ಕೊಟ್ಟದ್ದು ನನ್ನ ಜೀವನದ ಮಹತ್ವದ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು.

ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಯಾವಾಗಲೂ ನಿತ್ಯನವೀನ ಎನಿಸುತ್ತದೆ. ಎಷ್ಟು ಬಾರಿ ಓದಿದರೂ ಅದರ ಸವಿ ಹೆಚ್ಚುವದೇ ಹೊರತು ಕಡಿಮೆ ಆಗದು. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ ವಿಷಯಗಳು, ಜನಸಾಮಾನ್ಯನ ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಅತಿ ಹತ್ತಿರವಾಗುತ್ತವೆ. ಅವನ ಹೃದಯದ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತಟ್ಟುತ್ತವೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಸರ್ವಜ್ಞ ಕವಿಯೂ ಹೌದು, ವಚನ ಕಾರನೂ ಹೌದು.

ನಿರಕ್ಷರ ಕುಕ್ಷಿ ಎನಿಸಿದ ಈತನ ವಚನಾವಳಿಯಲ್ಲಿ, ಬರುವ ಒಂದೊಂದು ತ್ರಿಪದಿಯೂ ಕಟುಸತ್ಯ. ಅಲ್ಲದೆ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ತಿಳಿಯುವ ಹಾಗೆ ಸರಳ ಸುಂದರ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ, ಸರ್ವಜ್ಞ ವಿಷಯವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾನೆ. ನಿರೂಪಣೆಯಲ್ಲಿ ನೈಜತೆ ಇದೆ. ವಚನಗಳು ಇಂದಿಗೂ, ಅಂದರೆ ಈಗಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ, ರಾಜನೈತಿಕ ಸ್ಥಿತಿ, ಗತಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂದಿಸಿದಂತೆ ಕಂಡು ಬರುತ್ತವೆ. ಯಾರೊಬ್ಬರಿಗೂ ನೋವಾಗದಂತೆ ಧರ್ಮ, ಸಮಾಜ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಚ್ಯುತಿ ಬಂದಾಗ, ಕವಿ ಕಟುವಾಗಿಯೇ ಟೀಕಿಸಿದ್ದಾನೆ.

ಸರ್ವಜ್ಞನೆಂಬುವನು ಗರ್ವದಿಂದಾವನೇ 
ಸರ್ವರೊಳಗೊಂದೊಂದು ನುಡಿಗಲಿತು, ವಿದ್ಯೆಯ 
ಪರ್ವತವೇ ಆದ ಸರ್ವಜ್ಞ

ಕನ್ನಡ ವಚನಕಾರರಲ್ಲಿ, ಸರ್ವಜ್ಞ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚಳಿಯದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದ್ದಾನೆ. ತತ್ವ, ಸತ್ವಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅವನ ಗುರಿ ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಕಾರ್ಯವೇ ಆಗಿದೆ. ನನಗೆ ಗೊತ್ತಿರುವ ಒಂದಿಷ್ಟು ವಚನಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ.

ಜಾತಿ ಹೀನನ ಮನೆಯ ಜ್ಯೋತಿತಾ ಹೀನವೇ 
ಜಾತಿ-ವಿಜಾತಿ ಎನಬೇಡ, ದೇವನೊಲಿ
ದಾತನೇ ಜಾತ, ಸರ್ವಜ್ಞ

ಜ್ಯೋತಿ ಎಂದರೆ ದೀಪದ ಬೆಳಕು. ಜಾತಿಯವನಿರಲಿ, ಜಾತಿಹೀನನಿರಲಿ, ಎಲ್ಲರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ರೀತಿ ಬೆಳಗುವದು. ಆ ಬೆಳಕಿಗೆ ಆ ಜಾತಿ, ಈ ಜಾತಿ ಎಂಬ ಭೇದ ಭಾವ ಇಲ್ಲ. ಯಾವ ಜಾತಿಯವನೇ ಆಗಲಿ, ದೇವರು ಅವನಿಗೆ ಒಲಿದಿದ್ದರೆ, ಅಂತಹವನೇ ಕುಲೀನನೆಂದು ತಿಳಿ.

ಕೊಟ್ಟದ್ದು ತನಗೆ, ಬಚ್ಚಿಟ್ಟದ್ದು ಪರರಿಗೆ 
ಕೊಟ್ಟಿದ್ದು ಕೆಟ್ಟಿತೆನಬೇಡ, ಮುಂದೆ 
ಕಟ್ಟಿಹುದು ಬುತ್ತಿ, ಸರ್ವಜ್ಞ

ಕೈಯಾರೆ ದಾನ ಮಾಡಿದಾಗ, ಅದರ ಫಲ ದಾನಿಗೆ ದೊರೆಯುವದು. ಹಾಗೆ ದಾನಮಾಡದೆ, ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿರುವವರಿಗೆ ಕೊಡದೆ, ಬಚ್ಚಿಟ್ಟರೆ, ಅದು ಒಂದಲ್ಲಾ ಒಂದು ದಿನ ಪರರ ಪಾಲಾಗುವದು. ದಾನ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಕಳೆದುಕೊಂಡೆ ಎನ್ನುವ ಭಾವನೆ ಬೇಡ. ಏಕೆಂದರೆ ದಾನಿಗೆ ದಾನದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಫಲ, ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಿರುತ್ತದೆ.

ನಡೆವುದೊಂದೇ ಭೂಮಿ, ಕುಡಿವುದೊಂದೇ ನೀರು 
ಸುಡುವಗ್ನಿಯೊಂದೆ ಇರುತಿರಲು, ಕುಲಗೋತ್ರ 
ನಡುವೆಯತ್ತಣದು ಸರ್ವಜ್ಞ

ಮಾನವರಾದ ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಒಂದೇ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಓಡಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಒಂದೇ ನೆಲದ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿಯುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಸುಡುವ ಬೆಂಕಿಯೂ ಸಹ ಮಾನವರನ್ನು ಸುಡುವಾಗ, ಅವನದೊಂದು ಜಾತಿ, ಇವನದೊಂದು ಜಾತಿ ಎಂದು ಭೇದ ಎಣಿಸದು. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಮಾನವರಲ್ಲಿ, ಕುಲಗೋತ್ರಗಳೆಂಬ ಇಲ್ಲಸಲ್ಲದ ಭೇದ ಭಾವನೆ ಹೇಗೆ ಮೂಡುತ್ತದೆ.

ಅನ್ನದಾನಗಳಿಗಿಂತ ಮುನ್ನ ದಾನಗಳಿಲ್ಲ 
ಅನ್ನಕ್ಕೆ ಮಿಗಿಲು ಇನ್ನಿಲ್ಲ, ಜಗದೊಳಗೆ 
ಅನ್ನವೇ ಪ್ರಾಣ ಸರ್ವಜ್ಞ

ಸಕಲ ವಿದ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೇಟಿ ವಿದ್ಯೆಯೇ ಲೇಸು ಎಂಬಂತೆ, ಸಕಲ ದಾನಗಳಲ್ಲಿ ಅನ್ನದಾನವೇ ಶ್ರೇಷ್ಠ. ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅನ್ನವೇ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಪ್ರಾಣ ಆದ್ದರಿಂದ ಅನ್ನಕ್ಕಿಂತ ಮಿಗಿಲೆನಿಸುವ ದಾನ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬೇರೊಂದಿಲ್ಲ.

ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿ ಸಮರ್ಪಣಭಾವದ ಸಂಪತ್ತು, ಸನ್ಯಾಸ ಯೋಗದ ಸತ್ವ, ಅನುಭಾವದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ, ಮರ್ತ್ಯಕ್ಕೆ ಬಂದು ಕಾಲ ಕರ್ಮ ಮಾಯೆಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದು ಹೊಸ ವಿಕ್ರಮ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ವೀರ ವಿರಾಗಿಣಿ. ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಶತಮಾನದ ಈ ಕವಿಕೋಗಿಲೆ ಯುಗಯುಗಾಂತರಗಳ ಅನುಭವ ಸಂಪತ್ತಿನ ಧರ್ಮದರ್ಶಿ. ಎಂದು ಗೊ. ರು. ಚನ್ನಬಸಪ್ಪನವರು ತಮ್ಮ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಬಸವಣ್ಣನ ನೋಟದಲ್ಲಿ ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕ

ಕಾಯದ ಲಜ್ಜೆಯ ಕಲ್ಪಿತವ ಕಳೆದು 
ಜೀವದ ಲಜ್ಜೆಯ ಮೋಹವನಳಿದು 
ಮನದ ಲಜ್ಜೆಯ ನೆನಹ ಸುಟ್ಟು 
ಭಾವದ ಕೂಟ ಬತ್ತಲೆಯೆಂದರಿದು 
ತವಕ ಸ್ನೇಹ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಹೋಗದು 
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಯ್ಯ
ಎನ್ನ ಹೆತ್ತ ತಾಯಿ ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕನ 
ನಿಲವ ನೋಡಾ ಪ್ರಭುವೇ 

ರೂಪಿಲ್ಲದವOಗೆ ಒಲಿದವರಿಂಗೆ 
ತನುವಿನ ಹಂಗುಂಟೆ!
ಮನವಿಲ್ಲದವOಗೆ ಮೆಚ್ಚಿದವರಿಂಗೆ 
ಅಭಿಮಾನದ ಹಂಗುOಟೆ!
ದಿಗಂಬರಂಗೆ ಒಲಿದವರಿಂಗೆ 
ಕೌಪಿನದ ಹಂಗುಂಟೆ!
ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದೇವಯ್ಯ
ಮಹಾದೇವಿ ಎಂಬ ಭಕ್ತೆಗೆ 
ಯಾವ ಹೊರೆಯೂ ಇಲ್ಲ. 

ಸಿದ್ಧರಾಮಯ್ಯ ಕಂಡ ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕ

ಅಹುದಹುದು ಮತ್ತೇನು? 
ಮರಹಿಂಗೆ ಹಿರಿದು ಕಿರುದುಂಟಲ್ಲದೆ 
ಅರಿವಿOಗೆ ಹಿರಿದು ಕಿರಿದುಂಟೆ ಹೇಳಯ್ಯ? 
ಸಾವುಳ್ಳವOಗೆ ಭಯ ಉಂಟಲ್ಲದೆ 
ಅಜಾತOಗೆ ಭಯ ಉಂಟೆ ಹೇಳಯ್ಯ? 
ಕಪಿಲಸಿದ್ಧ ಮಲ್ಲಿನಾಥನಲ್ಲಿ 
ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕನ ನಿಲುವಿಂಗೆ 
ಶರಣೆOದು ಶುದ್ಧನಾದೆನು ಕಾಣಾ ಚೆನ್ನಬಸವಣ್ಣ 

ಪ್ರಭುದೇವರು ಕಂಡ ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕ

ಅಂಗೈಯ ಲಿಂಗದಲಿ ಕಂಗಳ ನೋಟವೆ 
ಸ್ವಯವಾದ ಇರವ ನೋಡಾ 
ತನ್ನ ಸ್ವಾನುಭಾವದ ಉದಯದಿಂದ 
ತನ್ನ ತಾನರಿದ ನಿಜಶಕ್ತಿ ನೋಡಾ!
ಭಿನ್ನವಿಲ್ಲದರಿವು ಮನ್ನಣೆಯ ಮಮಕಾರವ 
ಮೀರಿದ ಭಾವ ತನ್ನಿಂದ ತಾನಾದಳು!
ನಮ್ಮ ಗುಹೇಶ್ವರ ಲಿಂಗದಲ್ಲಿ 
ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕನ ನಿಲುವಿಂಗೆ 
ನಮೋ ನಮೋ ಎನುತಿರ್ದೇನು ಕಾಣಾ ಚೆನ್ನಬಸವಣ್ಣ 

ತನುಗುಣ ನಾಸ್ತಿಯಾಗಿ ಲಿಂಗಸಂಗಿಯಾದಳು 
ಮನಗುಣ ನಾಸ್ತಿಯಾಗಿ ಅರಿವು ಸಂಗಿಯಾದಳು 
ಭಾವಗುಣ ನಾಸ್ತಿಯಾಗಿ ಮಹಾಪ್ರಭೆ ತಾನಾದಳು 
ತಾನಿದಿರೆಂಬೆರಡವಳಿದು ನಮ್ಮ ಗುಹೇಶ್ವರ ಲಿಂಗದಲ್ಲಿ 
ಸ್ವಯಂ ಲಿಂಗವಾದ ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕನ
ನಿಲವಿಂಗೆ ಶರಣೆನುರ್ತಿದ್ದೆನು 

ಆದಿಶಕ್ತಿ ಅನಾದಿ ಶಕ್ತಿ ಎಂಬರು 
ಆದಿಶಕ್ತಿ ಎಂದರೆ ಕುರುಹಿಂಗೆ ಬಂದಿತ್ತು 
ಅನಾದಿ ಶಕ್ತಿ ಎಂದರೆ ನಾಮಕ್ಕೆ ಬಂದಿತ್ತು 
ಆದಿಯಲ್ಲ, ಅನಾದಿಯಲ್ಲ 
ನಾಮವಿಲ್ಲದ ಸೀಮೆಯಿಲ್ಲದ 
ನಿಜಭಕ್ತಿಯೇ ನಿಜಶಕ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು ನೋಡಾ 
ಅಂತರಂಗದ ಪ್ರಭೆ ಭಹಿರಂಗವೆಲ್ಲ ತಾನೆಯಾಗಿ 
ಗುಹೇಶ್ವರಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ಸಂದಿಲ್ಲದಿಪ್ಪ 
ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕನ ಶ್ರೀಪಾದಕ್ಕೆ 
ನಮೋ ನಮೋ ಎಂದೆನು. 

ಚೆನ್ನಬಸವಣ್ಣನು ಕಂಡ ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕ

ಆದ್ಯರ ಅರವತ್ತು ವಚನಕ್ಕೆ 
ದಣ್ಣಾಯಕರ ಇಪ್ಪತ್ತು ವಚನ!
ದಣ್ಣಾಯಕರ ಇಪ್ಪತ್ತು ವಚನಕ್ಕೆ 
ಪ್ರಭುದೇವರ ಹತ್ತು ವಚನ!
ಅಜಗಣ್ಣನ ಐದು ವಚನ!
ಅಜಗಣ್ಣನ ಐದು ವಚನಕ್ಕೆ 
ಕೂಡಲ ಚೆನ್ನಸಂಗಯ್ಯನಲ್ಲಿ 
ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕನ ಒಂದು ವಚನ ನಿರ್ವಚನ
ಕಾಣಾ ಸಿದ್ಧರಾಮಯ್ಯ!

ಅಜಕಲ್ಪ ಕೋಟಿ ವರ್ಷದವರೆಲ್ಲರೂ ಹಿರಿಯರೆ? 
ಹುತ್ತೇರಿ ಬೆತ್ತ ಬೆಳೆದ ತಪಸ್ವಿಗಳೆಲ್ಲರೂ ಹಿರಿಯರೆ? 
ನಡು ಮುರಿದು ಗುಡುಗೂರಿ ತಲೆ ನಡುಗಿದವರೆಲ್ಲ 
ಹಿರಿಯರೆ ನರೆತರೆ ಹೆಚ್ಚಿ ಮತಿಗೆಟ್ಟು 
ಒಂದನಾಡನೋಗಿ ಒಂಬತ್ತನಾಡುವ 
ಅಜ್ಞಾನಿಗಳೆಲ್ಲರು ಹಿರಿಯರೆ? 
ಅನುವನರಿದು ಘನವ ಬೆರೆಸಿ ಹಿರಿದು ಕಿರಿದೆಂಬ
ಭೇಧವ ಮರದು, ಕೂಡಲ ಚೆನ್ನಸಂಗಯ್ಯನಲ್ಲಿ 
ಬರೆಸಿ ಬೇರಿಲ್ಲದಿಪ್ಪ ಹಿರಿಯತನ 
ನಮ್ಮ ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕOಗಾಯಿತ್ತು ಕೇಳಾ ಪ್ರಭುವೇ !

ಮಡಿವಾಳ ಮಾಚಿದೇವರು ಕಂಡ ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕ

ಕಾಮಿಯಾಗಿ ನಿ:ಕಾಮಿಯಾದಳು 
ಸೀಮೆಯಲ್ಲಿರ್ದು ನಿ:ಸ್ಸಿಮೆಯಾದಳು 
ಭವಿಯ ಸಂಗವ ತೊರೆದು 
ಭವಭಾಧೆಯ ಹರಿದಳು 
ಬಸವಣ್ಣ ಗತಿಯೆಂದು ಬರಲು 
ನಾನು ಮಡಿಯ ಹಾಸಿ ನಡೆಸಿದೆನು 
ನಡೆವುದಕ್ಕೆ ಹಾಸಿದ ಮಡಿಯ
ಸರ್ವಾOಗಕ್ಕೆ ಹೊದ್ದಳು 
ಆ ಮಡಿಯ ಬೆಳಗಿನ ಬೆಳಗಿನೊಳಗೆ 
ನಿರ್ವಯಳಾದಳು!
ಕಲಿದೇವ, ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕನ ನಿಲವ 
ಬಸವಣ್ಣನ ಕೃಪೆಯಿಂದ ಅರಿದೆನಯ್ಯ ಪ್ರಭುವೆ 

ಕಂಗಳ ನೋಟ ಕರಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ 
ಪ್ರಾಣನ ಕೂಟ ಅಂತರಂಗದ ಅರಿವಿನಲ್ಲಿ 
ಅಂಗವಿಕಾರ ನಿರ್ವಿಕಾರವಾಯಿತ್ತು 
ಕರಣದ ಸಂಗಸುಖ ನಿಸ್ಸOಗವಾಯಿತ್ತು 
ಹೇಂಗೂಸೆOಬ ಭಾವ ಬಯಲ ಬೆರೆಸಿತ್ತು 
ಕಲಿದೇವರ ದೇವ ನಿಮ್ಮ ಒಲಿಸಿ ಇಚ್ಚಿತವಾದ 
ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕನ ಪಾದವ ನೆನೆದು 
ನಾನು ಬದುಕಿದೆನು 

ಡಾ. ಜ. ಚ. ನಿ ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಾದೇವಿಯಕ್ಕ

ನನ್ನ ದೀಕ್ಷಾ ಗುರು ಕನ್ನಡದ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಅಮೂಲ್ಯ ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳನ್ನು ನೀಡಿರುವ ಶ್ರೀ ನಿಡುಮಾಮಿಡಿ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಲಿಂಗೈಕ್ಯ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರಾದ ಡಾ. ಜ. ಚ. ನಿ ಯವರು ಅಕ್ಕಮಹಾದೇವಿಯನ್ನು ಕುರಿತು ಆಳವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.ಶಿವಯೋಗಾಶ್ರಮದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ದೇವರಾಗಿ ಅಕ್ಕನ ಕುರಿತು ಕಿರುಕೃತಿಯನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದ ಜ. ಚ. ನಿ ಯವರು ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಅಕ್ಕನ ಕುರಿತು ಹಲವು ಅಮೂಲ್ಯ ಲೇಖನಗಳನ್ನು, ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ 
ಲೇಖನಿಯ ಒಂದು ಹನಿ ಇಲ್ಲಿದೆ. 

ಮಹಾದೇವಿ ಮರ್ತ್ಯರ ಜೊತೆಗಿದ್ದು ಅಮರ್ತ್ಯಳಾದವಳು. ಅವಳು ಈ ಲೋಕದ ಆಟದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಲಿಲ್ಲ. ಈ ನೋಟ ಅವಳಿಗೆ ಹಿಡಿಸಲಿಲ್ಲ. ಈ ಊಟಕ್ಕೆ ಅವಳ ನಾಲಿಗೆ ಎಳಸಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ಲೋಹದ ಮುಸುಕನ್ನು ತೆರೆಯಬಂದವಳು. ಮಹಿಳಾ ಲೋಕದ ಉದ್ಧಾರಕ್ಕಾಗಿ ಉದಯಿಸಿದವಳು. ಪ್ರಭು ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ, ಪ್ರಭುವಿನ ಅನುಗ್ರಹಕ್ಕಾಗಿ ಆಗಮಿಸಿದವಳು. ಆ ಮಹಾಪ್ರಭುವಿನ ಮಹಾಪ್ರಕಾಶ ಪ್ರಬಾತದಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಳಾಗಿ ಜೀವಿಸಬಂದವಳು. 

ಮಾದೇವಿಗೆ ಈ ಲೋಕ ಹೊಸದಲ್ಲ. ಈ ಲೋಕದ ಆಗುಹೋಗುಗಳು, ಸುಖ -ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನವಲ್ಲ, ಮೆಚ್ಚಿನವಲ್ಲ. ಆಕೆ ದೇಶದ ಕಾಲಾತೀತವಾದ ಚಿತ್ಕಳಾದೀಪ್ತಿ: ಚಿರಂತನ ಶಕ್ತಿ. ಈ ಲೌಕಿಕಾನುಭವಕ್ಕೆ ಒಂದು ಹೊಸ ಮೆರುಗನ್ನು ದಿವ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ಕೊಡುವ ಶಕ್ತಿ ಅವಳಲ್ಲಿತ್ತು  

ಅಕ್ಕ ಈ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಒಂದು ಹೊಚ್ಚ ಹೊಸ ಬೆಳಕನ್ನು ತಂದಳು, ತಂದು ತುಂಬಿದಳು. ತುದಿಮೊದಲಿಲ್ಲದೆ ತೊಳಗಿದಳು. ಕನ್ನಡ ನಾಡನ್ನು ಕೈಲಾಸವಾಗಿರಿಸಲು ಅವತರಿಸಿದಳು. ಅವಳು  ಸತ್ಯಕ್ಕೂ ಸಚ್ಚತಕಳಾ  ಸ್ವರೂಪಿಣಿ: ಭವ್ಯ ಭಾಮಿನಿ.

ಡಾ. ಜ. ಚ. ನಿ.